Fundusze sekurytyzacyjne - Sposób funkcjonowania

• Blog
• Fundusze sekurytyzacyjne - Sposób funkcjonowania

 

Proces ten, zwany sekurytyzacją, polega na wyodrębnieniu przez bank lub inną instytucję określonej puli aktywów (np. kredytów), a następnie przeniesieniu ich do specjalnie utworzonego podmiotu – funduszu sekurytyzacyjnego. Fundusz ten emituje certyfikaty inwestycyjne, które są nabywane przez inwestorów, finansując w ten sposób zakup wierzytelności.

 

Geneza sekurytyzacji na świecie i w Polsce

 

Proces sekurytyzacji ma swoje korzenie w Stanach Zjednoczonych, gdzie w latach 70. XX wieku zaczęto go stosować na masową skalę na rynku kredytów hipotecznych. Celem było zwiększenie płynności na rynku nieruchomości i umożliwienie bankom udzielania większej liczby kredytów. Z czasem mechanizm ten rozprzestrzenił się na inne klasy aktywów i rynki globalne.

 

W Polsce fundusze sekurytyzacyjne pojawiły się znacznie później, a ich rozwój nabrał tempa po wejściu w życie ustawy o funduszach inwestycyjnych w 2004 roku. Początkowo rynek był zdominowany przez wierzytelności konsumenckie, jednak stopniowo obejmuje również inne kategorie, stając się ważnym elementem krajowego sektora finansowego.

 

Hermetyczność a transparentność środowiska

 

Rynek sekurytyzacyjny bywa postrzegany jako środowisko hermetyczne, dostępne głównie dla wyspecjalizowanych podmiotów i dużych inwestorów instytucjonalnych. Wynika to ze skomplikowanej natury procesu oraz faktu, że certyfikaty inwestycyjne funduszy sekurytyzacyjnych najczęściej nie są oferowane w obrocie publicznym.

 

Jednakże regulacje prawne, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym, nakładają na uczestników rynku szereg obowiązków informacyjnych. Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) oraz sami emitenci muszą dbać o transparentność, udostępniając inwestorom szczegółowe dane dotyczące portfela wierzytelności, jego jakości oraz przyjętych metod wyceny, co ma na celu ochronę interesów inwestorów.

 

Dlaczego banki i fundusze sprzedają wierzytelności?

 

Głównym powodem, dla którego banki i inne instytucje finansowe decydują się na sprzedaż portfeli wierzytelności, jest chęć poprawy wskaźników bilansowych. Usunięcie z bilansu kredytów zagrożonych lub o niższej jakości pozwala na uwolnienie kapitału, który był zamrożony w rezerwach.

 

Dodatkowo, sprzedaż wierzytelności to skuteczny sposób na zarządzanie ryzykiem kredytowym. Bank przenosi ryzyko niespłacenia długu na nabywcę portfela. Pozyskane w ten sposób środki finansowe mogą zostać przeznaczone na podstawową działalność, czyli akcję kredytową, co zwiększa płynność i efektywność operacyjną instytucji.

 

Relacje kluczowych uczestników procesu

 

Sukces sekurytyzacji zależy od sprawnej współpracy kilku wyspecjalizowanych podmiotów, z których każdy pełni ściśle określoną rolę.

 

TFI, fundusz i serwiser

 

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych jest odpowiedzialne za utworzenie funduszu sekurytyzacyjnego i zarządzanie nim. Sam fundusz sekurytyzacyjny jest wehikułem prawnym, który nabywa wierzytelności i emituje certyfikaty. Kluczową rolę odgrywa również serwiser – podmiot, który w imieniu funduszu zajmuje się bieżącą obsługą zakupionego portfela, czyli kontaktem z dłużnikami i windykacją należności.

 

Bank, inwestor i fundusz

 

Relacja między bankiem a funduszem ma charakter transakcyjny – bank jest inicjatorem procesu, sprzedając pulę wierzytelności. Inwestor, nabywając certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusz, dostarcza kapitału na tę transakcję, licząc na zysk wynikający ze spłat dokonywanych przez dłużników.

 

Rynek wierzytelności hipotecznych w Europie Zachodniej

 

W krajach Europy Zachodniej rynek wierzytelności hipotecznych jest znacznie bardziej rozwinięty niż w Polsce. Sekurytyzacja kredytów mieszkaniowych jest tam standardowym narzędziem zarządzania płynnością przez banki. Papiery wartościowe oparte na tych wierzytelnościach (tzw. MBS - Mortgage-Backed Securities) są jednym z podstawowych instrumentów rynku kapitałowego, przyciągając szerokie grono inwestorów instytucjonalnych, takich jak fundusze emerytalne czy firmy ubezpieczeniowe.